Fort Pannerden werd van 1869 tot 1871 gebouwd als sperfort om te voorkomen dat een aanvallend leger via de Waal zo door kon trekken richting Vesting Holland, het gebied achter de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Daarnaast moest het fort zien te voorkomen dat het Pannerdens kanaal afgedamd zou kunnen worden, waardoor de Nieuwe Hollandse Waterlinie misschien zonder water zou kunnen komen te zitten. Enkele jaren na de bouw bleek het ontwerp van het gebouw door de voortschrijdende wapentechniek reeds achterhaald. Er werden stalen pantserbatterijen op het fort gebouwd. Het fort wordt daarom ook wel aangeduid als pantserfort.