Het hele verhaal.
Saddam Hussein maakte lrak in de jaren '70 groot door de olierijkdom van het land te gebruiken voor bestrijding van het analfabetisme en het doorvoeren van sociale en economische hervormingen. Zijn beleid werd van het begin af aan gekenmerkt door geweld en paranoia. De oud-dictator van Irak is zaterdagochtend opgehangen. Hij werd ter dood veroordeeld voor de moord op 148 sjiieten. Ook zijn halfbroer Barzan Ibrahim en Awad Hamed al-Bandar, de vroegere opperrechter van het Revolutionaire Hof, zijn opgehangen. Een Amerikaanse rechter weigerde vrijdag uitstel van de executie van Saddam te gelasten. Saddams advocaten hadden hierom gevraagd omdat in Washington een civiele rechtszaak tegen Saddam loopt. Zijn rechten zouden geschonden worden als hij zou worden geëxecuteerd.

Saddam Hussein werd op 28 april 1937 geboren in Al-Oja bij Tikrit, 120 kilometer ten noorden van Bagdad aan de rivier de Tigris. Zijn verjaardag was een feestdag in lrak. Saddams vader, een arme boer, overleed voor zijn zoon geboren werd. Saddam werd opgevoed door een oom, een legerofficier van wie hij het nationalisme en de haat voor de Britse kolonialen overnam. Hij trouwde met een dochter van de oom, Sajida Khairallah Telfah, met wie hij drie dochters en twee zoons kreeg.

Een jaar nadat hij in 1957 tot de verboden socialistische Baath-partij was toegetreden, zat hij een halfjaar gevangen voor de moord op zijn zwager, een communist. ln 1968 hielp Saddam mee aan de staatsgreep die de Baath-partij en diens leider Ahmad Hassan al-Bakr aan de macht bracht. Hij knapte vuile zaakjes op voor de nieuwe president, tot hij deze in 1979 afzette en zelf president werd. Hij begon zijn bewind met de executie van 22 hoge regeringsfunctionarissen, waarbij hij zelf plaats nam in het vuurpeloton. Daarna gingen de zuiveringen door. Honderden Baath-functionarissen werden terechtgesteld of verdwenen in de gevangenis.

Saddams dictatoriale bewind bracht stabiliteit in een land met een ontvlambare mix van sjiieten, soennieten, christenen, Koerden en regionale minderheden. De overheid bouwde grote woonkazernes voor zijn werknemers en stuurde iedereen naar school, waardoor het analfabetisme in tien jaar tijd van zeventig procent tot dertig procent werd gereduceerd. Het onderwijsbeleid droeg duidelijk het stempel van Saddam: wie niet kwam opdagen kreeg een boete of gevangenisstraf.

Oppositie van Koerden in het noorden en sjiieten (de grootste bevolkingsgroep) in het zuiden drukte Saddam meedogenloos de kop in. Met zijn gifgasaanvallen op Koerden wekte hij in de hele wereld afschuw, maar op straffen van regeringen kwamen ze hem niet te staan.

Uiteindelijk braken Saddams aspiraties om het Midden-Oosten naar zijn hand te zetten hem op. Toen hij in 1980 buurland lran binnenviel had hij gedacht de daar zojuist uitgeroepen lslamitische Republiek gemakkelijk te kunnen verslaan. ln plaats daarvan volgde een acht jaar durende oorlog met meer dan een miljoen doden en gewonden aan beide kanten. Uit deze eerste Golfoorlog kwam lrak verarmd te voorschijn. De tweede zou alles nog veel erger maken.

Sommige westerse landen zagen de door lrak begonnen strijd tegen Iran als een middel om de fanatieke geestelijken in dat land onder de duim te houden. Maar toen zij hun oliebevoorrading bedreigd zagen waren zij in 1990 unaniem in hun afwijzing van lraks invasie van Koeweit. Zelfs Arabische militairen vochten mee in de strijdmacht onder aanvoering van de VS. Het lraakse leger werd vernietigend verslagen en lrak was nog armer geworden.

En arm zou het blijven, want de wapenstilstand waarmee de strafexpeditie eindigde bepaalde dat lrak geen olie meer mocht verkopen tot het al zijn massavernietigingswapens had weggedaan. Het was aan de Verenigde Naties om te bepalen wanneer lrak aan deze voorwaarde zou hebben voldaan. lrak kreeg wapeninspecteurs op bezoek en de bevolking kreeg het te verduren. Pas na enkele jaren werd een programma overeengekomen waarmee lrak wat olie mocht verkopen om voor de armsten voedsel en medicijnen te kunnen aanschaffen. Nu en dan kwam het tot confrontaties met de VS, waaraan soms wapens te pas kwamen.

De Amerikaanse president George Bush, wiens vader na de Golfoorlog van 1991 was verweten dat hij Saddam in het zadel had laten zitten, had zijn plan al getrokken en stelde op 17 maart 2003 zijn ultimatum. Het Amerikaanse leger zou lrak aanvallen als Saddam niet uit het land zou vertrekken. Saddam reageerde niet en de aanval begon in de nacht van 19 op 20 maart met een precisiebeschieting op Bagdad die bedoeld was om de lraakse leider bij voorbaat uit te schakelen. Dat lukte niet en spoedig daarop begon de grondaanval. De massavernietigingswapens waarover Saddam volgens Bush zou hebben beschikt zijn nooit gevonden. Ook is nooit aangetoond dat hij banden onderhield met Al-Qaida.

Het werd al snel duidelijk dat de eerdere oorlogen die Saddam had gevoerd en de VN-sancties die lrak na de invasie van Koeweit in 1991 waren opgelegd het land hadden uitgeput. ln plaats van heroïsche tegenstand te bieden lieten de lraakse soldaten hun tanks, geschut en zelfs uniformen bij nadering van de coalitietroepen op het slagveld achter. De Amerikanen namen Irak in en riepen de overwinning uit - die echter eind 2006 nog niet in zicht is.

Saddam dook onder toen de Amerikanen binnenvielen. Er doken verscheidene aan hem toegeschreven bandopnamen op met oproepen aan de lrakezen om zich tegen de buitenlandse strijdkrachten te weer te stellen. Eind december 2003 werd Saddam gevangengenomen in een kelder in een boerderij in de buurt van Tikrit. Saddam moest terechtstaan voor een Iraaks tribunaal. Eerst voor de moord op de sjiieten in Dujail, vervolgens voor misdaden tegen de Koerden in het noorden aan het einde van de jaren '80. De tweede rechtszaak is nog niet afgerond en dat zal zo blijven. Slechts weinigen twijfelden aan het vonnis dat Saddam zou worden opgelegd in de eerste rechtszaak.