De Nederlandse zakenman Frans van Anraat heeft met zijn leveringen van chemische stoffen de mosterdgasindustrie van Irak draaiende gehouden tussen 1985 en 1988. Dat stelt het gerechtshof in Den Haag in zijn uitspraak tegen de 65-jarige Nederlander. Het hof veroordeelde Van Anraat woensdag tot zeventien jaar gevangenisstraf wegens medeplichtigheid aan de oorlogsmisdaden die Saddam Hussein in die jaren pleegde.

Mosterdgas
Van Anraat leverde volgens het gerechtshof vele honderden tonnen thiodiglycol (TDG) aan het regime van Saddam Hussein. De stof is essentieel bij de vervaardiging van het giftige mosterdgas, dat Saddam in de jaren tachtig op grote schaal inzette tegen de Koerdische bevolking in Noord-Irak, aldus het hof. Tienduizenden burgers stierven hierdoor op gruwelijke wijze of raakten zwaargewond. Ook gebruikte de dictator het gas tijdens de oorlog tegen Iran medio jaren tachtig. Het gebruik van mosterdgas is internationaal verboden sinds het zogenoemde gasprotocol van Genève uit 1925.

Oorlogsmisdaden
Van Anraat, die niet bij de uitspraak aanwezig was, is vrijgesproken van medeplichtigheid aan volkerenmoord. De rechtbank veroordeelde Van Anraat eind 2005 tot vijftien jaar cel, ook wegens medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden. Het gerechtshof vindt dat Van Anraat een langere straf moet uitzitten, omdat hij meerdere malen medeplichtig is geweest aan Saddams oorlogsmisdrijven. De drie rechters van het hof hadden hem twintig jaar kunnen geven, zeiden ze. Maar omdat het inmiddels twee decennia geleden is dat Van Anraat de misdrijven pleegde en hij bovendien op leeftijd is, zagen de rechters daarvan af.

'Grof winstbejag'
Van Anraat handelde volgens het hof "uit grof winstbejag" en negeerde de gevolgen van zijn handelen volkomen. Verder laat hij tot op heden niet blijken dat hij enig besef van schuld heeft en toont hij "geen deernis met de zo vele slachtoffers", menen de rechters. Het rechtscollege rekent het de Nederlander zwaar aan dat hij jarenlang ladingen TDG aan Irak leverde, terwijl hij wist dat het die stof gebruikte voor de vervaardiging van mosterdgas. Het hof: "Die leveranties stelden het regime in staat hun dood en verderf zaaiende aanvallen gedurende een reeks van jaren onverkort voort te zetten".

Cassatie
De advocaten van Van Anraat toonden zich teleurgesteld in de veroordeling tot een hogere straf. Zij kondigden aan in cassatie te gaan bij de Hoge Raad. Of het Openbaar Ministerie (OM) zich tot de Hoge Raad wendt, is nog onduidelijk. Het OM had graag gezien dat Van Anraat ook straf zou hebben gekregen voor medeplichtigheid aan genocide. "Ik sluit niet uit dat we in cassatie gaan, maar we moeten eerst het arrest eens even goed lezen", reageerde aanklager Simon Minks.

Moeite
SP-Tweede-Kamerlid Krista van Velzen vindt dat het hof een mooie uitspraak heeft gedaan. Ze benadrukte dat haar partij de laatste jaren veel moeite heeft gedaan dergelijke zaken onder de aandacht van het kabinet te brengen. "Maar de minister zei altijd dat deze zaak verjaard was."